Zwanenmossel (Anodonta cygnea) is een in zoet water levende tweekleppige van de familie Unionidae.

Kan 20 cm lang en 12 jaar oud worden, voedt zich door middel van een filtersysteem, aangedreven door een aantal sterke spieren. Het dier bezit een grote, gespierde voet, die gebruikt wordt om het lichaam voor zo'n 70% in de bodem in te graven, om vervolgens door één opening, bedekt met fijne cilia om grof materiaal te manoeuvreren, water naar binnen te pompen. Het water gaat via de maag, waar eetbare deeltjes worden uitgefilterd, langs de kieuwen, om uiteindelijk via een tweede sifon het lichaam te verlaten. Afvalstoffen verlaten de mossel via deze zelfde sifon. De zwanenmossel heeft twee zeer sterke spieren, de adductoren, waarmee de twee schelpen bij elkaar worden gehouden. Wanneer er gevaar dreigt, kan de mossel de schelp sterk sluiten.
De zwanenmossel is een wijdverbreide soort. Zij komt voor in bijna heel Europa, is minder algemeen in Groot-Brittannië. In Nederland en België komt de zwanenmossel veel voor. In Duitsland, Polen en de Tsjechische Republiek wordt de soort met uitsterven bedreigd.
De zwanenmossel is zeer gevoelig voor watervervuiling.