Mannetjesorchis (Orchis mascula) is een orchidee.

De plant komt voor in Europa en Noord-Afrika. In de Ardennen en in Zwitserland komt de plant nog veel voor. Ook is de plant in Noord-Duitsland wijd verspreid.
De plant wordt 15-50 cm hoog en bloeit van eind april tot begin juni met purperen tot roodachtig lila bloemen. De bloemstengel is naar de top toe rood gekleurd en heeft stengelomvattende bladeren, die op de bladschede paarsrode streepjes hebben. Hij lijkt ook wel wat op de minder verwante handekenskruiden (Dactylorhiza), maar kan daarvan onderscheiden worden door de schutbladen die allen kleiner dan de bloemen, vliezig en nooit groen zijn. Een heel duidelijk onderscheid tussen Dactylorhiza en Orchis is, dat bij Orchis de bloeiaar tot vlak voor de bloei door het bovenste schutblad omhuld blijft, terwijl bij Dactylorhiza de bloeiaar al lang voor de bloei te zien is. Orchis mascula wordt door hommels en bijen bestoven. Omdat de soort geen nectar bezit, hebben de bijen al snel in de gaten dat dit geen voedselplant is en laten de plant verder links liggen. De vruchtzetting is dan ook laag.