Gewone haarmuts (Orthotrichum affine) is een mos in de familie Orthotrichaceae.

Hij komt vooral epifytisch voor op bomen en struiken met een matig voedselrijke tot voedselrijke, neutrale schors, zoals Wilg, Populier, Es, Eik, Iep en Vlier. De soort groeit als pionier op stammen en takken, in meestal open bossen of bosranden, in struwelen en vaak ook op vrijstaande bomen. De standplaats is meestal lichtrijk. Minder vaak is de soort aan te treffen op steen zoals beton, baksteen, basalt, dakpannen, golfplaten en natuursteen.
Gewone haarmuts komt voor in een groot deel van de gematigde streken van het noordelijk halfrond. Deze haarmuts kende in Nederland in de vorige eeuw nog een behoorlijke achteruitgang als gevolg van luchtverontreiniging. Anno 2002 is het weer een zeer algemene soort.